کتاب شناسی
شرح خطبه 152
عنوان: معرفی کتاب «شرح خطبه ۱۵۲ حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب»
نویسنده: آیت الله سید جعفر سیدان
تعداد صفحات: ۱۰۰ صفحه
زبان: فارسی
مشخصات نشر: مشهد، پیام طوس، ۱۳۹۲ ش.
تلفن مرکز پخش: ۳۸۵۱۸۶۵۵ ـ ۰۵۱
معرفی نامه
این کتاب اثر استاد آیت الله سید جعفر سیدان، برگرفته از سسلسله دروس ایشان تحت عنوان عقائد اختلافی مورد ابتلاء می باشد. این کتاب که برگرفته از بخشی از آن دروس می باشد به شرح خطبه 152 از کتاب شریف نهج البلاغه می پردازد. البته با توجه به اینکه عنوان درس ایشان عقائد اختلافی مورد ابتلاء می باشد قسمتی از مباحث مهم که تحت عنوان مورد بحث نیست به اختصار پرداخته می شود و از شرح مبسوط آنها صرف نظر می شود.
مؤلف بعد از ترجمه خطبه و بیان روش بحث خود که مبتنی بر تعقل در وحی است در شرح خطبه به چهار مسأله مهم می پردازند.
مسأله اول: حمد
مسأله دوم اثبات آفریدگار
مسأله سوم: نسبت بین خلق و خالق
آیا نسبت، نسبت موجِد و موجَد و منشِئ و منشَئ است و هیچگونه سنخیتی بین خلق و خالق نیست و کمال بینونت است، یا نسبت، نسبت عینیت و تطور است و تفاوت در تعیُّن و عدم تعیُّن است، و یا اینکه بینشان سنخیتی برقرار است و تفاوت به مرتبه است، و یا اینکه نسبت، نسبت علت تامه اصطلاحی و معلول آن است در نتیجه خداوند علت تامه اصطلاحی موجودات است؟
ایشان برای جواب این سؤال، ابتدا با تعقل در وحی به آیات و روایات رجوع کرده سپس مطالب دیگران را بررسی و کرده و از مجموع این بررسی ها نتیجه گیری می کنند.
مسأله چهارم: اولین مخلوق
گاهی انسان با تألیف و تنظیم بدیهیات و معلومات خود مجهولات را کشف می کند؛ به این روش تفکر و تعقل می گویند. اما بعضی از مسائل از دسترس عقل خارج اند و برای کشف آنها چاره ای جز رجوع به مدارک وحیانی نیست. از همین موارد مسئله اولین مخلوق است.
در این بخش از کتاب ابتدا به آیات و روایاتی که به مخلوق اول اشاره دارند پرداخته می شود سپس بر طبق این بررسی نظر مختار بیان می شود در ادامه نظر فلاسفه در مورد مخلوق اول بیان و نقد می شود.
و همچنین در ادامه مباحث کتاب بر طبق خطبه مورد بحث به این مسائل پرداخته می شود:
ـ استدلال به ازلیت خداوند متعال
ـ نفی شباهت خداوند به مخلوقات
ـ بیان بینونت خداوند متعال با خلق
ـ عدم جواز توصیف خداوند به صفات زائد بر ذات
ـ نفی زمان و مکان از خداوند متعال
ـ علم خداوند حتی بدون وجود داشتن معلوم
ـ ترک تعمق در ذات خداوند متعال